Đề ôn luyện tác phẩm “Làng” của nhà văn Kim Lân
Tác phẩm “Làng” là một trong những truyện ngắn đặc sắc của nhà văn Kim Lân. Đây cũng là tác phẩm trọng tâm trong chương trình Ngữ văn 9. Novateen sẽ hệ thống một số câu hỏi ôn tập để giúp các em học sinh ôn tập tác phẩm tốt văn bản này.
Đề bài
Trong văn bản “Làng”của Kim Lân có đoạn:
“Nhưng sao lại nảy ra cái tin như vậy được?Mà thằng Chánh Bệu thì đích là người làng không sai rồi.Không có lửa làm sao có khói?Ai người ta hơi đâu bịa ra những chuyện ấy làm gì. Chao ôi! Cực nhục chưa, cả làng Việt gian! Rồi đây biết làm ăn, buôn bán ra sao?Ai người ta chứa. Ai người ta buôn bán mấy. Suốt cả cái nước Việt Nam này người ta ghê tởm, người ta thù hằn cái giống Việt gian bán nước… Lại còn bao nhiêu người làng, tan tác mỗi người một phương nữa, không biết họ đã rõ cái cơ sự này chưa?…”
(SGK Ngữ văn 9, tập một, trang 166)
1. Tâm trạng của nhân vật được nói đến trong đoạn trích trên là ai? “Cái cơ sự này” trong đoạn trích là điều gì?
2. Việc sử dụng liên tiếp các câu nghi vấn trong đoạn văn trên có tác dụng gì trong khi diễn tả những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật?
3. Bằng sự hiểu biết về truyện ngắn “Làng”, hãy viết một đoạn văn nghị luận khoảng 12 – 15 câu theo theo phép lập luận tổng – phân – hợp, phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật khi biết “cái cơ sự này”. Trong đoạn văn có sử dụng thành phần tình thái và khởi ngữ (Gạch chân và chú thích rõ).
4.Tại sao khi xây dựng hình tượng nhân vật chính luôn hướng về làng chợ Dầu, nhưng tác giả lại đặt tên tác phẩm của mình là “Làng” chứ không phải “Làng chợ Dầu”?
5.Trong chương trình Ngữ văn THCS cũng có một tác phẩm viết về người nông dân với nỗi đau sâu sắc bộc lộ qua cử chỉ, ngoại hình. Đó là tác phẩm nào? Tác giả là ai?
Hướng dẫn làm bài
1.- Tâm trạng của nhân vật được nói đến trong đoạn trích trên là: Ông Hai. (0,25 đ)
– “Cái cơ sự này” trong đoạn trích là: cái tin làng Chợ Dầu theo giặc làm Việt gian. (0,25 đ)
2. – Tác dụng: Thể hiện tâm trạng băn khoăn, day dứt, dằn vặt, đau khổ… không nguôi của ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc. (0,5 đ)
3.(4 đ) Viết đoạn văn.
* Hình thức:(1.5 đ)
– Đúng cấu trúc, đủ số câu: (0,5 đ)
– Có câu chứa thành phần tình thái và khởi ngữ (không gạch chân, chú thích không cho điểm). (0,5 đ)
– Diễn đạt trôi chảy, mạch lạc: (0,5 đ)
* Nội dung:(2.5 đ) Phân tích diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc
Cần tập trung làm rõ một số ý sau:
– Tác giả đã đặt nhân vật ông Hai vào một tình huống gay cấn để bộc lộ sâu sắc tình cảm yêu làng, yêu nước của ông.
– Khi mới nghe tin xấu đó: ông sững sờ, chưa tin, nhưng khi người ta kể rành rọt, không tin không được, ông xấu hổ lảng ra về, cúi gằm mặt xuống mà đi trong xấu hổ, đau đớn…
– Về đến nhà: nhìn thấy các con, càng nghĩ càng tủi hổ, giận những người ở lại làng…
– Ba bốn ngày sau: không dám ra ngoài. Cái tin nhục nhã ấy choán hết tâm trí ông thành nỗi ám ảnh khủng khiếp …
– Tình cảm yêu nước và yêu làng còn thể hiện sâu sắc trong cuộc xung đột nội tâm gay gắt và sự lựa chọn “Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù”
– Tình cảm đối với kháng chiến, đối với cụ Hồ được bộc lộ một cách cảm động nhất khi ông trút nỗi lòng vào lời tâm sự với đứa con út ngây thơ…
Tóm lại, với nghệ thuật miêu tả diễn biến tâm trạng nhân vật tinh tế, Kim Lân đã thể hiện chân thực, cảm động tình yêu làng, yêu nước, tinh thần kháng chiến của ông Hai, của người nông dân Việt Nam buổi đầu chống Pháp.
4.(0.5 đ) Mỗi ý 0,25đ
– Nếu đặt tên là “Làng chợ Dầu” thì câu chuyện chỉ kể về cuộc sống và con người ở 1 làng quê cụ thể, chưa khái quát được tình cảm của những người dân quê với làng xóm, quê hương, với đất nước trong thời kì kháng chiến chống Pháp, ý nghĩa tác phẩm sẽ bị hạn hẹp.
– Đặt tên “Làng”, tiếng gọi gần gũi, thân mật, cụ thể với bất kì ai. Do đó, ý nghĩa nhan đề có sức khái quát cao, giúp ta hiểu rõ hơn giá trị của thiên truyện ngắn.
5. Tác phẩm: “Lão Hạc” – Nam Cao: (0.5 đ)