Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là dạng cơ bản nhất của nghị luận văn học. Đây cũng là dạng bài mà học sinh còn rất mơ hồ trong việc xác lập luận điểm. Novateen sẽ mách các bạn học sinh phương pháp làm bài văn nghị luận về một bài thơ, đoạn thơ.
Thế nào là bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ là trình bày nhận xét, đánh giá của mình về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ ấy.
Xem thêm>>> Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội về một hiện tượng xã hội
Đặc điểm của dạng nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
Đề bài của bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ thường có những đặc điểm sau:
– Dạng bài phân tích toàn bộ bài thơ:
Người ra đề thường lựa chọn những vấn đề hoặc khía cạnh nổi bật của bài thơ.
Ví dụ: Phân tích hình ảnh người lính trong tác phẩm “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” của nhà thơ Phạm Tiến Duật.
– Dạng bài phân tích một đoạn thơ:
Người ra đề thường chọn đoạn thơ đặc sắc về giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật nổi bật của bài thơ.
Ví dụ: Em hãy viết đoạn văn nêu cảm nhận của mình về khổ thơ cuối cùng trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” để làm rõ tình cảm của tác giả đối với quê hương, đất nước.
– Dạng bài phân tích một hình ảnh trong đoạn thơ, bài thơ:
Hình ảnh được lựa chọn phải giàu ý nghĩa biểu tượng và giá trị nội dung.
Ví dụ: Ba câu kết trong bài thơ “Đồng chí” của nhà thơ Chính Hữu với hình ảnh “Đầu súng trăng treo” là bức tranh đẹp về tình đồng chí, là biểu tượng đẹp đẽ về cuộc đời người chiến sĩ. Em hãy viết một đoạn văn ngắn khoảng 12 câu phân tích hình ảnh đặc sắc đó.
– Dạng bài so sánh giữa hai đoạn thơ, bài thơ.
Hai ngữ liệu được lựa chọn sẽ có nét tương đồng, gần gũi.
Ví dụ: Trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”, Thanh Hải có viết:
“Ta làm con chim hót
Ta làm một nhành hoa
Ta nhập trong hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến”
Có những điểm gặp gỡ trong tư tưởng với nhà thơ Tố Hữu trong bài thơ “Một khúc ca xuân”:
Nếu là con chim, chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào có vay mà không có trả
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”
Em hãy so sánh hai khổ thơ trên để thấy được những điểm gặp gỡ của hai nhà thơ.
Dàn ý của bài văn nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ
-
Mở bài
– Giới thiệu ngắn gọn về những nét chính về tác giả, tác phẩm.
– Giới thiệu những vấn đề nghị luận và trích dẫn.
-
Thân bài
– Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác, vị trí đoạn thơ, bài thơ,…
– Phân tích cụ thể khổ thơ, đoạn thơ
+ Phân tích theo bố cục của bài hoặc từng câu (bổ ngang)
+ Phân tích theo hình tượng hoặc nội dung xuyên suốt bài thơ (bổ dọc).
– Nêu đặc sắc nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ: những hình ảnh giàu ý nghĩa, biểu tượng, cấu tứ, nhịp điệu.
-
Kết bài
Đánh giá khái quát và khẳng định giá trị riêng, đặc sắc của bài thơ, đoạn thơ nghị luận.